Σκαθάρι

Η λέξη σκαθάρι μπορεί να αναφέρεται σε οποιοδήποτε από τα είδη εντόμων που ανήκουν στην τάξη κολεόπτερα. Το βασικό ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους σε σχέση με τα υπόλοιπα έντομα είναι ότι έχουν δυο ζευγάρια φτερών, όπου το πρώτο ζευγάρι (που ονομάζεται έλυτρα) είναι σκληρό και χρησιμοποιείται για να προστατεύει το δεύτερο ζευγάρι και το πίσω μέρος του σώματος. Τα πίσω φτερά είναι συνήθως διπλωμένα κάτω από τα έλυτρα και ξεδιπλώνονται μόνο για το πέταγμα. Όταν το σκαθάρι πετάει τα έλυτρα χρησιμοποιούνται για ισορροπία. Ένα δεύτερο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι τα σκαθάρια έχουν στοματικά μόρια, κατασκευασμένα για κόψιμο και μάσημα της τροφής. Όλα τα σκαθάρια μασάνε την τροφή τους πριν την καταπιούν.

Γιατί τα κολεόπτερα ονομάζονται έτσι;

Τα ονόμασε έτσι ο Αριστοτέλης από τη λέξη κολεός που σημαίνει θήκη και τη λέξη πτερό.

Πώς ονομάζεται το σκαθάρι στα Αγγλικά;

Beetle και σημαίνει "ο μικρός που δαγκώνει".

Πόσα γνωστά είδη από κολεόπτερα γνωρίζουμε;

Γύρω στις 370.000. Στην Ευρώπη υπάρχουν τουλάχιστον 20.000 από αυτά. Τα κολεόπτερα είναι η μεγαλύτερη ομάδα στο ζωικό βασίλειο. Ένα στα τέσσερα ζώα στον πλανήτη είναι σκαθάρι.

Τι τρώνε τα σκαθάρια;

Πηγή: Wikipedia

Διαφορετικά είδη έχουν διαφορετικές προτιμήσεις οι οποίες περιλαμβάνουν ξύλο, φυτά, κοπριά, σάπια πράγματα, πεσμένα φρούτα, ακόμα και άλλα ασπόνδυλα.

Από τι αποτελείται το σώμα τους;

Από έναν εξωσκελετό και 3 μέρη: κεφαλή, θώρακα και κοιλία.

Πόσα πόδια έχουν;

Έξι τα οποία τα οποία είναι ενωμένα με τον θώρακα.

Πώς χρησιμοποιούν τις κεραίες τους;

Με αυτές μπορούν να ανιχνεύουν μυρωδιές, χημικές ουσίες και κίνηση. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αισθάνονται το φυσικό τους περιβάλλον.

Από που αναπνέουν;

Από (έως και 18) μικρές τρυπούλες στα πλάγια τους σώματός τους.

Πηγή: Journal of Experimental Biology

Τι μέγεθος έχουν;

Το μέγεθός τους διαφέρει δραματικά ανάλογα το είδος, από το μικροσκοπικό featherwing που είναι μικρότερο από μισό χιλιοστό, ως τον γιγάντιο Τιτάνα που φτάνει τα 20 εκατοστά.

Ποιος είναι ο κύκλος της ζωής τους;

Ο κύκλος της ζωής των σκαθαριών αποτελείται από 4 στάδια και η διαδικασία ονομάζεται πλήρης μεταμόρφωση. Τα σκαθάρια ξεκινάνε τη ζωή τους ως αυγά. Από τα αυγά βγαίνουν οι προνύμφες (που μοιάζουν με κάμπιες). Όταν η προνύμφη έχει φάει αρκετά, κρύβεται και μένει ακίνητη δίχως να τρέφεται. το στάδιο αυτό ονομάζεται πλαγγόνα και όταν ολοκληρωθεί δημιουργείται το ακμαίο, δηλ. το ενήλικο σκαθάρι, το οποίο αν και τρώει δεν μεγαλώνει σε μέγεθος.

Από πότε υπάρχουν στη Γη;

Οι πρώτοι οργανισμοί που έμοιαζαν με σκαθάρια εμφανίστηκαν πριν από τουλάχιστον 270 εκατομμύρια χρόνια. Τα σκαθάρια όπως τα γνωρίζουμε σήμερα πριν από 230 εκατομμύρια χρόνια.

Ποια είναι τα πιο γνωστά είδη;

Πασχαλίτσα ή κοκκινέλη: Φθάνει σε μήκος τα 6 χιλιοστά και τρέφεται με βλαβερά έντομα που απειλούν κήπους, περιβόλια και καλλιέργειες. Για αυτό και θεωρείται ωφέλιμη για τους γεωργούς.

Μηλολόνθη: Αναγνωρίζεται εύκολα από τα διακριτικά «φύλλα» που προεξέχουν από τις κεραίες.

Βουπρηστίδες: Θεωρούνται από τα πιο όμορφα κολεόπτερα στον κόσμο, καθώς πολλά είδη τους διαθέτουν χρώματα που λάμπουν όπως τα κοσμήματα.

Δορυφόρος πατάτας: Τα ζωηρά σχέδια και τα κιτρινοπορτοκαλιά χρώματα προσδίδουν στο σκαθάρι εντυπωσιακή εμφάνιση. Ωστόσο, είναι ένας από τους διαβόητους εχθρούς της πατάτας και σχεδόν όλα τα εντομοκτόνα έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά εναντίον του.

Κάνθαρος καμηλοπάρδαλη: Σκαθάρι ενδημικό στη Μαδαγασκάρη. Πήρε το όνομά του από την καμηλοπάρδαλη λόγω του εκτεταμένου λαιμού του. Εξελίχθηκε έτσι για να είναι ετοιμοπόλεμο και να οικοδομεί περίτεχνες φωλιές.

Σκαθάρι χρυσή χελώνα: Το μεταλλικό χρυσό χρώμα κάνει αυτό το σκαθάρι όμορφο. Υπάρχουν δύο είδη του, διαφορετικά μεταξύ τους: το ένα, που ονομάζεται επιστημονικά Aspidimorpha sanctaecrucis, βρίσκεται στη νοτιοανατολική Ασία, και το άλλο, με το όνομα Charidotella sexpunctata, ζει σε όλη την Αμερική.

Σκαθάρια τίγρης: Είναι μια οικογένεια που περιλαμβάνει περίπου 2.600 έντομα. Διακρίνονται για τα μεγάλα τους μάτια και τα ψιλόλιγνα πόδια τους, που τα επιτρέπουν να τρέχουν απίστευτα γρήγορα. Σε σχέση με το μέγεθός του, είναι από τα ταχύτερα πλάσματα στη Γη. Μπορεί να τρέξει με ταχύτητα 9 χλμ/ω, ή περίπου 125 σωματικά μήκη ανά δευτερόλεπτο. Ο ταχύτερος άνθρωπος μπορεί να κάνει περίπου πέντε σωματικά μήκη. Για να νικήσει το σκαθάρι τίγρη ένα άτομο θα έπρεπε να τρέξει με 770 χιλιόμετρα ανά ώρα.

Σκαθάρι της Ναμίμπ: Αυτό το είδος είναι αξιοσημείωτο για τον συναρπαστικό τρόπο που επιβιώνει σε μία από τις πιο άνυδρες περιοχές του κόσμου, την έρημο Ναμίμπ: Στηλώνει το σώμα του σε γωνία 45 μοιρών, για να συλλέξει το νερό από την πρωινή ομίχλη.

Σκαθάρια λουλουδιών: Υπάρχουν 4.000 είδη, πολλά από τα οποία δεν έχουν περιγραφεί. Πρόκειται για σκαθάρια σκαραβαίους, που τρέφονται με γύρη και νέκταρ. Άλλα είδη τους έχουν όρεξη για φρούτα.

Κεραμβυκίδες: Σκαθάρια με… κέρατα! Η οικογένειά τους αριθμεί 26.000 είδη και χαρακτηρίζονται από τις εξαιρετικά μεγάλες κεραίες τους. Οι προνύμφες τους μπορούν να προκαλέσουν εκτεταμένες ζημιές σε δέντρα ή σε ξύλινες εγκαταστάσεις.

Ελαφοκάνθαρος: Ο ελαφοκάνθαρος είναι το πιο αναγνωρίσιμο μέλος της οικογένειας των Λουκανίδων, που αριθμεί 1.200 είδη. Χαρακτηρίζεται από τις γνάθους που μοιάζουν με τανάλια και τις χρησιμοποιούν κυρίως σε καυγάδες για την κατάκτηση ενός θηλυκού.

Σκαθάρι απόκυνου: Ζει στην ανατολική βόρεια Αμερικής, διαθέτει λαμπερά μεταλλικά χρώματα και ψάχνει για τροφή στο δηλητηριώδες φυτό απόκυνο, εξού και η ονομασία του.

Σκαθάρι ρινόκερος: Τα σκαθάρια Ηρακλής που ανήκουν σε αυτό το είδος σκαθαριών μπορούν να ανυψώσουν 850 φορές το βάρος τους. Αυτό ισοδυναμεί με έναν άνθρωπο που σηκώνει 10 ελέφαντες. Τα γιγαντιαία αρσενικά μπορούν να φθάσουν έως και τα 17,5 εκ. αλλά σχεδόν το μισό από το μήκος τους οφείλεται στις δαγκάνες τους.

Το σκαθάρι τιτάνας: Ένα από τα μεγαλύτερα σκαθάρια, με το μεγαλύτερο αξιόπιστο μετρούμενο δείγμα μήκους 16,7 εκ. Το σώμα του σκαθαριού Τιτάνα είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό των σκαθαριών του Ηρακλή. Οι κοντές δαγκάνες του είναι ικανές να κόψουν ένα μολύβι στη μέση.

Τρώγονται τα σκαθάρια;

Mealworms ως φαγητό. Πηγή: Wikipedia

Τα σκαθάρια είναι τα έντομα που τρώγονται περισσότερο από όλα, με περίπου 344 είδη να χρησιμοποιούνται ως φαγητό, κυρίως στο στάδιο της προνύμφης. Τα είδη που καταναλώνονται πιο πολύ είναι οι προνύμφες του σκαθαριού darkling που ονομάζονται mealworms και τα σκαθάρια ρινόκερος.

Υπήρχαν ιερά σκαθάρια;

Στην αρχαία Αίγυπτο ένας είδος σκαθαριού της κοπριάς, ο σκαραβαίος Scarabaeus sacer θεωρούνταν ιερός. Όπως ο σκαραβαίος κυλούσε το σβόλο της κοπριάς, έτσι και ο θεός Χεπρί μετέφερε κάθε μέρα τον Ήλιο, από την Ανατολή ως τη Δύση στον ουρανό.Οι Αιγύπτιοι έφτιαχναν φυλαχτά και κοσμήματα με τη μορφή σκαραβαίου και την έβαζαν ακόμη και στις μούμιες των Φαραώ, πάνω από την καρδιά. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι οι Αιγύπτιοι πολεμιστές φορούσαν σκαραβαίο για φυλακτό και για να τους δίνει δύναμη στη μάχη. Οι γυναίκες το φορούσαν για να τους χαρίζει γονιμότητα. Σφραγίδες με απομίμηση σκαραβαίου, έφθασαν στην Κρήτη την Μινωική εποχή όπου άρχισαν να παράγονται μινωικοί σκαραβαίοι, όμοιοι με τους αιγυπτιακούς στο σχήμα, αλλά με μινωική διακόσμηση.

Μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κατοικίδια;

Στην Ιαπωνία υπάρχει η παλιά παράδοση να έχει κανείς έντομα ως κατοικίδια, και ειδικά δυο είδη από πολύ μεγάλα σκαθάρια. Το ένα είδος είναι το Σκαθάρι Ρινόκερος, το οποίο στα Ιαπωνικά ονομάζεται "έντομο κράνος", γιατί μοιάζει με το κράνος ενός πολεμιστή σαμουράι.

Πηγή: Wesley Chan

Το άλλο είδος είναι ο Ελαφοκάνθαρος, που ονομάζεται έτσι γιατί οι δαγκάνες του έχουν μεγάλο μέγεθος και δίνουν την όψη ενός ζώου με μεγάλα κέρατα όπως το ελάφι.